Русиньскы шпеціфікы. Росповідач. Темы
І кідь бы ся відїло, же новела М. Мальцовской ся зосереджує лем на женьскый світ, опак є правдов. Як єм уж назначіла на зачатку, в текстї суть відїтелны шпеціфікы народностного тексту, як і перепоёваня розлічных тематічных округів. В центрї позорности стоїть неґатіный зажыток молодой Ількы, котрый спустить колобіг зла і нещастя в єй жывотї, але новела є годнотным текстом і з погляду соціолоґічного статусу геройкы, котрый презентує шпеціфікы русиньской народности. На першый погляд, самособов окрім того, же текст є написаный в русинчінї, є чітатель з русиньсков средов перепоєный вдяка родному селу главной протаґоністкы, але за порозность стоїть, наприклад, сітуація, кідь сі Ілька выбавлює місце на інтернатї і высоко поставленый чоловік, директор інтернату з нёв бісїдує по русиньскы. В рамках той дїёвой лінії мож увести і далшый приклад: Кідь ся Ільцї не одздравить нихто на уліцї на єй поздрав „добрый день“, Ілька попробує здравити тіпічным поздравом хрістіан выходного обряду „Слава Ісусу Хрісту!“ (Мальцовска 2007, стор. 29). З народностёв є звязана конфесія, также ку тым прикладам можеме прирядити іщі і Сватькову пробу продати іконы, котры висїли на стїнах хыжы старых родічів, жебы мав грошы на дроґы. Приємным спестрїнём про чітателя є і выужываня народной словесности, як сучасти тексту, ці то в языку постав, або в коментарях росповідника повіданя. У звязи з розповідачом хочу оцїнити ёго притомность в текстї над рамкы звычайных компетенцій – росповідач М. Мальцовской нелем же коментує, але і оцїнює, змірнює, давать надїй, філозофує. В рамках філозофованя, котре провадить цїлый текст єм збачіла даскілько інтересных думок з общов платностёв, як наприклад: Світ є шырокый, але зрадный; Не судьме, бо самы будеме суджены; Вшытко ся скончіть; Сонце погладить тых, котры то потребують; Судьба сі знами робить, што хоче; Каждый має місто під сонцём, а Бог каждого любить; Ласка і порозуміня суть найвеце; ... Подобне всуваня філозофічных думок є шпеціфіком выходославяньскых літературных творів, з мого погляду переважно білоруськых, што ня лем утверджує в поглядї, же русиньска література на Словеньску стоїть на серединї славяньского выходу і западу, а заєдно є повноцїннов сучастёв шыршого славяньского контексту. В заднїм планї тематічного заміряня тексту стоїть і політічна сітуація добы, в котрій главна протаґоністка жыє. Текст мож спокійно означіти як істе свідительство добы, кідьже період штудій Ількы є споєный зо соціалізом, што авторка выстижно характерізує через дакотры мотівы – напр. гляданя місця на інтернатї, протекція при поступі на высоку школу і т. д. Зміну політічного сітему назначує постава Вал, котра сі по револуції отварять властну адвокатьску канцеларію і як єдна з першых правнічок в пріватній сферї представлює успішных людей демократічного сістему. О характерї добы, жаль, выповідать і невесела сітуація на працовнім торгу, котра ся дотулить Сватька, кідь сі не може найти роботу, а властно нескорше і самотной Ількы, котра стратить роботу. В новелї є надшмареный новый тренд жывота – ничнероблїня, але ай староновый феномен модерной добы – одход за роботов за граніцї, а тыж проблематічне доказованя подводу нечестных подникателїв. Авторка выстижно говорить о тзв. двох кінцях справодливости.