Періодічна преса

• Аж по „нїжнїй“ револуції 1989 были Русины узнаны як самостатна народностна меншына на Словеньску і была їм дана можность продуковати періодічны і неперіодічны выданя на русиньскім языку, але все іщі некодіфікованім. Святочне выголошіня кодіфікації русиньского списовного языка былo в Братїславі 27. януара 1995, также уж ніч не сперало выдавати книжкы, учебникы, часописы і новинкы на тім языку. Але на русиньскім, іщі не кодіфікованім, языку выходила пореволучна періодічна преса уж од року 1990, коли Сполочность Енді Варгола у Міджілабірцях выдала нулте чісло културно-хрістіаньского часопису РУСИН, а перше чісло выдав Містьскый освітный центер у Міджілабірцях.

• Од другого чісла доднесь тот часопис выдає редакція Русин і Народны новины, котра спершу была частёв першой пореволучной орґанізації Русинів у бывшій Чесько-Словеньскій федератівній републіцї – Русиньска оброда, а од 19. децембра 2003 є самостатным обчаньскым здружінём. Інтересным на тім часописї є, же окрем рубрікы Словакія, мать і далшы реґуларны рубрікы: Чесько, Україна, Польско, Мадярьско, Сербія, Хорватія, Румунія, Америка, Канада. То значіть приносить статї о жывотї і културно-освітнім діятельстві Русинів у тых країнах, русиньскы орґанізації або асоціації орґанізацій суть членами Світового конґресу Русинів. Навеце суть ту і рубрікы, як хрістіаньска Світло світа, Клуб Енді Варгола, Історія Русинів, Русиністіка, але обявили ся ту уж і рубрікы: Перекладова література, Росія, Австрія або Італія.

• Окрем того часопису, обчаньске здружіня Русин і Народны новинкы выдавать і НАРОДНЫ НОВИНКЫ, културно-сполоченьскый тыжденник Русинів СР, якого перше чісло вышло 21. авґуста 1991. Новинкы суть заміряны на публікованя актуалных статей о сучасных проблемах і акціях, главно в културно-народнодностнім, освітнім ці набоженьскім жывотї Русинів на Словакії, але час од часу публікує і статї на історічны темы: о вызначных подіях і вызнамных русиньскых особностях.

• Тоты новинкы здобыли собі немало сталых чітателїв, а то і зато бо мають кварталну літературну прилогу Поздравлїня Русинів і четвертьрічну прилогу про русиньскы дїть і молодеж – Русалку.

Неперіодічна преса

• Редакція а пізнїше обчаньске здружіня Русин і Народны новинкы од року 1992 до днешнїх днїв выдавать, окрем споминаной періодічной пресы, і неперіодічну, главно книжкы красной літературы і научно-популарной літературы. Першов споминанов редакціов выданов книжков была тройязычна (русиньско-словеньско-анґліцька) книга МИРНОВ РУСИНЬСКОВ ПУТЁВ Володимира Фединишинця з Ужгороду а в сучасности Русин і Народны новинкы мають за собов уж высше стовкы неперіодічных публікацій.

• Споминаный автор В. Фединишинець вєдно з далшыма здобыв і найвысше літературне оцїнїня, а то Премію Александра Духновіча за русиньску літературу, котра є споєна з переданём брондзовой сошкы карпатьского медвідя (фіґлёвно названу русиньскым „Оскаром“) і фінанчнов доларовов одмінов од русиньского спонзора Штефана Чепы з Торонта. Тов преміёв были оцїнены і трёме русиньскых писателїв зо Словакії – Марія Мальцовска, Штефан Сухый і Миколай Ксеняк.

Русиньскы пореволучны учебникы

• Так істо Русин і Народны новинкы приправила до выданя вшыткы дотеперішнї русиньскы учебникы, а то про основны і середнї школы, зачінаючі БУКВАРЁМ І ЧІТАНКОВ ПРО РУСИНЬСКЫ ДЇТИ Яна Гриба, ПРАВИЛАМИ РУСИНЬСКОГО ПРАВОПИСУ Василя Ябура і Юрія Панька, ОРТОҐРАФІЧНЫМ СЛОВНИКОМ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА Ю. Панька і кол. і того же РУСИНЬСКО-РУСЬКО-УКРАЇНЬСКО-СЛОВЕНЬСКО-ПОЛЬСКЫМ СЛОВНИКОМ ЛІНҐВІСТІЧНЫХ ТЕРМІНІВ, котры послужыли за основу про кодіфікацію русиньского языка на Словенську.

• Спершу ся выдавали учебникы лем про єден тіп основных і середнїх школ, а то ОШ і СШ із навчанём русиньского языка, aлe тeперь ся уж выдають учебникы про 2 тіпы основных і середнїх школ: із навчалным языком русиньскым і з навчанём русиньского языка.

• Было выдано і 10 учебників про середнї школы, з них інтересныма суть главно дві: комплетный РУСИНЬСКЫЙ ЯЗЫК про 1. – 4. класу середнїх школ із навчалным русиньскым языком і з навчанём русиньского языка Василя Ябура і Aнны Плїшковой і словеньско-русиньско-анґліцькый РУСИНЬСКЫЙ ЯЗЫК В КОНВЕРЗАЦІЇ про ІІ. ступінь основных школ і середнї школы з навчалным языком русиньскым і з навчанём русиньского языка Kветославы Копоровой, Aнны Плїшковой і Евы Едді.

Русиньскы дїти і молодеж, учте ся русиньскый язык

• Также русиньской періодічной і неперіодічной пресы, як і русиньскых учебників было выдано і выдавать ся дость, але мерзить нас, же векшына молодой ґенерації уж не знать азбуку, также не знать собі ани русиньскы книжкы прочітати а учебникы схосновати. То є велика шкода, главно кідь іде о дїти і молодеж, што мать родічів Русинів.

МИЛЫ ДЇТИ І МОЛОДЕЖ, БЕЗ ВАС НАША РОБОТА НЕ МАТЬ ЗМЫСЕЛ І НЕ БУДЕ В НІЙ ПРОДОВЖОВАТЕЛЇВ.