Закличте Перельмана!

20. новембра 2013 засїдала у Братїславі Рада влады про людьскы права, народностны меншыны і родову рівность. Окрем іншого, схвалила зміны в штатутї Выбору про народностны меншыны і етнічны ґрупы.
Кідь дотеперь дакотры думали, по вшыткых змінах, же платить обіцянка премєра і status quo у вопросї народностных меншын ся не мінить, а же не платила, по остатнїм засїданю Рады влады о змінах статусу не може похыбовати нихто. Рада схвалила зміны в двох важных пунктах, котры нелемже значать зміну, але зміну к гіршому. Першым важным зміненым пунктом є то, же зо штатуту выпала формулація, котра забезпечовала каждій єдній народностній меншыні хосновати право вета в припаді, кідь ся голосує о дачім, што ся беспосередно дотулять той котрой меншыны. Значіть, днесь можуть о вопросах єдной меншыны во Выборї рїшати іншы, без того, жебы їх інтересовало якый на то має погляд меншына, котрой то може пошкодити. І тота меншына не має веце механізму на то, жебы то якымсь способом могла блоковати. Вже коло того пункту бы єм перестав вжывати понятя status quo а зачав скоріше бісїдовати quo vadis наша народностна політіка.

Другым зміненым пунктом є пропозіція Стане Рібіча, заступцю Сербів во Выборї, котрый пропоновав про кажду меншыну єден голос во Выборї, жебы так были вшыткы меншыны рівны. А коло того пункту уж приходжаме до проблематікы тяжкой математікы, котра рахує з чудныма рівницями. По перше, не знам, што є справедливе на тім, же меншына, котра має до 700 жытелїв має таку силу в рїшаню Выбору, як меншына, котра має за собов коло 450 тісяч жытелїв. Кібы сьме мали поступовати Рібічовов лоґіков, пак, жебы сьме собі были рівны, роздїльме пропонованых 3,8 міліона евра на далшый рік такым самым подїлом про вшыткы і каждый най дістане 292 тісяч, без огляду на то, ці ся хтось старать о 7 тісяч, або помалы о пів міліона людей. Розрахованя дотації на єдного жытеля в рамках окремых меншын бы значіло величезны роздїлы (найлїпше бы в тім припадї было мати меншыну з найменшов кількостёв), але подля лоґікы Рібіча, а теперь вже і Рады влады, котра то схвалила, бы то якбач было справедливе. По друге, зміна ясно гендікепує головно три найвекшы меншыны – Мадярів, Ромів і Русинів, котры довєдна прийдуть о найвеце голосів во Выборї. На другім боцї, якраз тоты три меншыны творять 92 процент зо вшыткых вызнаных народностных меншын на Словеньску. Што то значіть в практіцї? 92 процент жытелїв народностных меншын буде мати во Выборї довєдна три голосы, покля 8 процент, заступеных далшыма 10-ма меншынами буде мати 10 голосів. Ани ту не знам выраховати рівность.

Як єм вже споминав, приятя пропозіції Рібіча довєдна зо зрушынём права вета є мікс доста чудной і тяжкой математікы, котра мі ниякым способом не давать правилный резултат. Пропозіція змішала рівность перед закон з подїлом заступлїня подля кількости жытелїв. Што є блуд. Хосен то якбач давать лем малым меншынам і Радї влады, кідьже то схвалила без того, жебы перед голосованём взяла до увагы писмо, в котрім заступцёве трёх найвекшых меншын апеловали на нелоґічность і неправилность такого рїшіня, причім ся одкликали і на платну леґіслатіву. Также тоты меншыны, котрым то давать добрый хосен, можуть быти спокійны. А нам, прошу, закличте Ґріґорія Перельмана, може нам пояснить далшу тяжку, помалы невыраховательну, теперь про зміну народностно-математічну рівницю, яка нам підтвердить, же єдна і єдна серёзнї мають быти три.
Петро МЕДВІДЬ, Пряшів
(Статя была написана про Радіоновины русиньского высыланя Словеньского розгласу.)