• Клара Дубска
    Клара Дубска

Клара Дубска з Прагы – 90

Так ю знам: Ступали сьме до великого берега, думам, же то была леґендарна Говерла. Быв злый час, котры даколи є на підкарпатьскых полониных і в лїтї: холодно і падав додж, терен быв ковзкый і слаба видительность. Ішли сьме векша ґрупа, многы уж дале не хотїли іти. По дорозї добігла нас пара. Не ішла барз фришно, але вытривалым реґуларным темпом, і нас, намного молодшых, перебігла. Сполягливо ся ближыла к вершинї а з єдной кривулї на нас з повзбуджінём закывала. Іде то, назначовало ґесто. А была то праві Клара Дубска і єй муж. Така, як все: у добрій кондіції і гужевната. Николи то не вздала перед цїлём.

Познам ю рокы, оцїнюю єй інтеліґенцію, робітность, жывотный елан, актівность і практічность, з якыма приступать к рішїню проблемів – а же їх мусила мати в жывотї немало. Але тыж обдивлям єй щіру і глубоку віру, но притім віру не на показію. Много того о собі не наговорить, высловлює ся скорїше вчінками, як многыма словами, є на обдив праґматічна. Наприклад, кідь перед часом написала про інштітуцію „Paměť národa“ властный жывотопис, змістив ся до 19 машинописных сторінок і мав много словных скорочінь, же быв іщі курдшый … А притім єй жывот бы быв на драматічне повіданя. Ноблесна і все красна панї, котру двараз вышмарили з высокой школы, але наперек тому знала ся наконець все добрї постарати о себе. Вытворила добру родинну атмосфеу про єй мужа доктора, тыж перенаслїдованого комуністічным режімом Має велику родину, векшыну актівного жывота робила в здравотництві, цїлый жывот робила про „своїх“, але і другых.

Клара Дубска ся народила 11. апріля 1923 у русиньскім селї Збудьска Біла на Лабірщінї як пята дїтина до родины русиньского ґрекокатолицького священика Петра Бунґаніча; остатны были хлопцї. Бунґанічовы все были і суть родинов інтеліґенції, родинов освіченов: Кларин брат проф. Іван Бунфґаніч быв директором руськой ґімназії в Мукачові, єден з братів быв знамым языкознателём і высокошкольскым учітелём – доц. Петро Бунґаніч, к. н. Тыж Клара ся дала путь за освітов. В роках 1933 – 1941 абсолвовала Мукачовску руську реалну ґімназію, де были єй єднокласниками наприклад владыка ґрекокатолицькой церькви о. Іван Лявиьнець або інж. арх. Іван Піліп. По матурї ся записала на медічну факулту в Братїславі. Єй штудії на школї перерушило Словеньске народне повстаня, Клара пак робила в шпиталю в Гуменнім. Кідь ся на зачатку зимы 1944 приближыла фронта, по вымушеній евакуації нашла сі роботу в туберкулознім санаторію у Высокых Татрах. По войнї, од року 1946 штудовала на Высокій школї політічной і соціалной роботы у Празї, з котрой ю комуністы по фебруарї 1948 вылучіли. Єй сын Андрій ку тому додає: „З высокой школы была вылучена так, же їй не быв вернитый высокошкольскый індекс по перевірках. Жадну справу о вылучіню не дістала. В рамках одшкоднїня в роцї 2010 ся дізнали, же в архіві тот індекс є. Мала уж засписаный семый семестер і склала 1. штатный екзамен. В ровї 2010 єй быв додаточно признаный тітул інжінїра.“

В януарї 1949 ся Клара Дубска выдала за Йозеґа Дубского (93 років), котрый праві докінчів штудії на медічній факултї. Ішла з ним до Локтя, де муж дістав тзв. умістенку до тамтешнёго шпаталю. Она сама робила в містї як малярька порцелану. В половинї 50-ых років абсолвовала абітуріентьскый курз про здравотны сестры з матуров, што ї уможнило потім робити як здравотна сестра в пражскім Томаєровім шпыталю. Пізнїше робила як лаборантка в інштітутї серумів і інъєкчных препаратів, в котрім втогди проходило баданя вакціны проти обрнї, а при тій роботї выштудовала далшый медіц іньскый одбор – середнёй школы про здравотных лаборантів (далша матура в роцї 1961). Потім робила як лаборантка наприклад на Псіхіатрічній клініцї Факултного шпыталю в Празї. Мыж пізнїше робив на міністерстві здравотництва на фукції заступника міністра, одкы в роцї 1969 быв вышмареный і не смів достати роботу в Празї. Аж по по пару роках дістав місто заводного доктора в ЧСД. Клара выховала трёх сынів: Романа, Александра і Андрія – вшыткы суть у своїх професіях успішны, і тїшыть ся з внучат і правнучат. Вєдно з мужом ославила діамантову свадьбу (обряд златой свадьбы в роцї 1999 одправляв в Костелї св. Клімента у Празї о. Іван Лявинець). Рокы старають ся і прикрашують хыжку на одпоічінок в южнім Чеську – манжеле єй здобыли в часї, кідь докторови Дубскому взяли пас і родина не могла іти за граніцї. При тім вшыткім стигне быти актівістков ґрекокатолицькой церькви, донедавна співала сопран у хорї ґрекокатолицького костела св. Клімента, двадцять років актівно діє в русиньскім русї, окрем іншого як господарька Сполочности приятелїв Підкарпатьской Руси, бере участь на народных і краяньскых акціях, была делеґатков на засїданях Світового конґресу Русинів ітд. Фінанчно підпорила выдаваня Народных новинок, часопису Русин ітд. Взацному чоловікови і добрій Русинцї желаме к єй девятьдесятцї: На моногая і благая лїт! Односно договікости, котру мають Бунґанічовы і Дубскы в родинї, то є наісто реалне желаня.

Аґата ПІЛАТОВА, Прага, фотка: Андрій Дубскый


Ку ґратулаціям вшыткых, што знають Клару Дубску, ся припоює шерфредактор Народных новинок і Русина, ёго колеґове, але, вірю, же і вшыткы нашы чітателї, передплатителї і сполупрацовници.